Những Tay Trống Hay Nhất Thập Niên 50: 8 Huyền Thoại Của Rock, Jazz Và Blues
Những năm 50 là một thập kỷ tươi sáng. Nước Mỹ bắt đầu hồi phục sau Thế chiến II, kinh tế phát triển bùng nổ, đến mức giai đoạn này được gọi là “Thời Hoàng Kim của Chủ nghĩa Tư bản” và “Thời Hoàng Kim của Truyền hình.” Toàn là vàng! Còn rực rỡ hơn thế, Phong trào dân quyền bắt đầu hình thành, và Rock and Roll lần đầu tiên ra đời. Hôm nay, chúng ta sẽ cùng nhìn lại chín huyền thoại bộ gõ trong dòng nhạc rock, jazz và blues của thập niên 50.
Chicago Blues và Rock
Bạn sẽ dễ dàng nhận ra nhiều tay trống trong danh sách này đến từ Chicago. Chicago Blues là một nhánh của electric blues, đồng thời cũng được coi là “thể loại tổ tiên” lớn nhất của rock. Vì vậy, trong phần này, ta có thể xem Chicago Blues và rock thời kỳ đầu gần như là đồng nghĩa.
Trong bài viết này, chúng ta sẽ vinh danh những tay trống sáng tạo và có sức ảnh hưởng nhất của thập niên ấy. Bắt đầu thôi!
Frederick Bellow Jr.
Đầu tiên là Frederick Bellow Jr., bởi vì ai mà không thích “Johnny B. Goode!”
Frederick Bellow Jr. là tay trống người Mỹ đến từ Chicago, Illinois, được ghi nhận là người đặt nền móng nhịp điệu cho dòng Chicago Blues. Hợp tác cùng Chuck Berry, ông đã tạo nên nhịp điệu sôi động và bùng cháy trong bản hit Johnny B. Goode (1958), ca khúc đạt hạng #2 trên bảng xếp hạng. Nhưng sự nghiệp âm nhạc của Bellow đã bắt đầu từ trước đó rất lâu. Xuất thân từ jazz, ông từng chơi trong ban nhạc jazz thời trung học, rồi rèn giũa kỹ năng bop khi phục vụ trong ban nhạc quân đội.
Sau này, khi blues trở nên phổ biến hơn jazz, Bellow đã “đổi hướng” và gia nhập ban nhạc của ca sĩ Little Walter. Ông cũng từng thu âm cùng Bo Diddley, Willie Dixon và nhiều nghệ sĩ nổi tiếng khác. Về nhạc cụ, Bellow từng chơi với trống Gretsch, Ludwig và nhiều bộ khác – nhưng ông không quá trung thành với một thương hiệu nào.
Hãy nghe nhịp tám đều tăm tắp của ông trong bản Johnny B. Goode live năm 1958.
Charles Connor
Tiếp theo là Charles Connor, tay trống đến từ New Orleans, Louisiana, người đã tiên phong tạo nên một nhịp rock thời kỳ đầu. Connor gắn bó với ca sĩ Rock and Roll huyền thoại Little Richard. (Có để ý không – các ca sĩ “ngầu” thời đó hay thêm chữ Little trước tên? Thật ra đến nay cũng chẳng khác mấy!).
Dù là người sáng tạo ra một nhịp rock mang tính biểu tượng, Charles Connor lại khá ít người biết đến! Câu chuyện phía sau cũng thú vị: Tương truyền rằng Little Richard từng yêu cầu một nhịp “nghe giống tiếng tàu hỏa,” và thế là Connor tạo ra nhịp trống này. Rất nhiều ca khúc rock sau này đã dựa trên nhịp “tàu hỏa” đó. Bạn có thể nghe rõ phong cách này trong bài Long Tall Sally.
Ban nhạc của Little Richard đã ảnh hưởng sâu rộng tới nhiều nghệ sĩ nổi tiếng, bao gồm cả David Bowie. Ngoài ra, Charles Connor còn từng chơi cùng “Ông hoàng Soul” Sam Cooke và James Brown. Khả năng “funk hóa” ca khúc bằng nhịp eighth note mạnh mẽ của ông thật sự mang tính biểu tượng – và giống như nhịp Bo Diddley, kiểu nhịp rock sớm của Connor đến nay vẫn còn vang vọng trong nhiều tác phẩm.
Gene Krupa
Gene Krupa là tay trống jazz sáng tạo, sinh ra tại Chicago, Illinois. Dù được nhắc đến trong danh sách tay trống thập niên 50, nhưng sự nghiệp lừng lẫy của ông đã bắt đầu từ thập niên 1930. Khi gia nhập ban nhạc của nghệ sĩ clarinet Benny Goodman, Krupa đã ghi âm bản nhạc huyền thoại Sing, Sing, Sing. Người ta đồn rằng Krupa từng bị “đuổi” khỏi ban nhạc vì… chiếm hết ánh hào quang trên sân khấu – nghe cũng hợp lý!
Krupa là người mở đường cho nhiều “lần đầu tiên” trong lịch sử bộ trống, ví dụ như tay trống đầu tiên được thu âm với bass drum (theo Modern Drumming Magazine). Phong cách của ông cực kỳ đa dạng, có thể nhẹ nhàng uyển chuyển, cũng có thể bùng nổ đầy năng lượng. Chỉ cần nghe tiếng tom dồn dập trong Sing, Sing, Sing, bạn sẽ hiểu vì sao ông luôn là “kẻ cướp sân khấu”.
Buddy Rich
Buddy Rich (biệt danh The Drum Wonder) là một trong những tay trống jazz nổi tiếng nhất của thập niên 50 – và hoàn toàn xứng đáng với danh tiếng đó! Nếu đọc tiểu sử của ông, bạn sẽ thấy Rich là một nghệ sĩ “toàn năng”: thủ lĩnh ban nhạc, nhạc trưởng, nhạc sĩ, và dĩ nhiên là một tay trống bậc thầy.
Sinh ra và lớn lên ở Brooklyn, New York, Rich bắt đầu chơi trống từ khi chưa đầy năm tuổi. Phong cách của ông gắn liền với big band và swing. Hai dấu ấn âm nhạc nổi bật nhất là The Buddy Rich Big Band và những bản phối jazz từ nhạc kịch West Side Story.
Trong giới bộ gõ, từng có nhiều tranh luận “Buddy Rich hay Gene Krupa mới là số 1”. Bạn có thể tự quyết định bằng cách xem lại màn drum battle huyền thoại giữa Krupa và Rich.
Một điều thú vị: cả Krupa và Rich đều chơi traditional grip (còn gọi là jazz grip) – kiểu cầm chũm chọe truyền thống được rất nhiều tay trống thời kỳ này ưa chuộng.
Odie Payne
Odie Payne là một tay trống Chicago Blues đến từ… đúng vậy, Chicago! Dù không còn xuất hiện nhiều trên các tiêu đề lớn, Payne là một cái tên quan trọng khi từng hợp tác với Chuck Berry.
Ông tham gia nhiều ban nhạc khác nhau, trong đó có Elmore James and the Broomdusters. Payne vừa thành công trong vai trò nhạc công phòng thu, vừa được đánh giá cao khi biểu diễn cùng nhóm. Điểm đặc biệt trong phong cách của ông là sử dụng nhịp double-shuffle (hay còn gọi là Chicago Shuffle) – một biến thể đòi hỏi cả hai tay phối hợp nhịp nhàng thay vì chỉ dùng một tay như shuffle thông thường.
Bạn có thể nghe lối chơi đặc trưng của Payne trong album Blues After Hours của Broomdusters.
Max Roach
Max Roach là tay trống kiêm nhà soạn nhạc đa thể loại đến từ North Carolina. Ông được xem là huyền thoại bebop, có thể chơi những nhịp dồn dập với tốc độ lên tới 400 nhịp/phút. Dù đã gây tiếng vang từ những năm 1940, nhưng phải đến thập niên 50, Roach mới thực sự bước vào thời kỳ đỉnh cao và giữ vững vị thế này tới tận những năm 70.
Xuất thân âm nhạc của Roach bắt đầu từ dòng gospel. Thời niên thiếu, ông vốn là ca sĩ trước khi chuyển sang trống. Sau đó, ông tìm đến jazz hiện đại và trở thành một trong những “cha đẻ” của bebop – thể loại jazz với tiết tấu cực nhanh và kỹ thuật ứng tấu bậc thầy. Phong cách của Roach khác biệt nhờ thói quen đặt nhịp chính trên ride cymbal thay vì bass drum như truyền thống.
Bạn có thể xem màn trình diễn của Max Roach Quintet tại Paris để cảm nhận rõ phong cách ấy.
Billy Gussak
Billy Gussak là tay trống jazz/rock kiêm nhạc công phòng thu, nổi tiếng nhất với phần thu âm ca khúc huyền thoại Rock Around the Clock cùng Bill Haley and The Comets – một bản hit vẫn còn vang vọng đến tận hôm nay.
Ngày sinh và quê quán của Gussak không được biết rõ. Ông sinh vào khoảng thập niên 1920, và đã trở thành một nhạc sĩ nổi tiếng từ những năm 1930 – nghĩa là ông đã nổi danh khi còn rất trẻ.
Trong quá trình phát triển phong cách, Gussak chú trọng nhiều hơn vào tiếng snare so với các tay trống cùng thời. Điều này thể hiện rõ trong bản 1-2-3-4 O’Clock Rock mà bạn có thể nghe lại để cảm nhận.
Clifton James
Clifton James, một tay trống Chicago Blues khác, là người bị đánh giá thấp so với tài năng thực sự. Xuất thân nghèo khó khiến James phải tập trống bằng những vật dụng trong nhà như lon sắt thay vì một bộ trống hoàn chỉnh.
Khi gia nhập ban nhạc của Bo Diddley, phong cách “DIY” độc đáo của James đã bộc lộ rõ và nhanh chóng gây ấn tượng. Hai đặc điểm nổi bật trong lối chơi của ông:
- Ông dành rất nhiều thời gian để chỉnh âm trống sao cho nghe gần giống nhạc cụ giai điệu.
- Ông hạn chế sử dụng hi-hat một cách tối đa.
Clifton James còn từng hợp tác cùng nhiều huyền thoại Rock và Blues khác, bao gồm Muddy Waters và Howlin’ Wolf.
Phong cách chắc chắn và đầy cuốn hút của ông có thể nghe rõ trong bản Killing Floor.
Những tay trống jazz khác của thập niên 50
Trong một thời gian, Chicago Blues và Jazz cùng tồn tại song song. Cool jazz ra đời như một phản ứng đối với sự sôi động và gấp gáp của bebop. Khi Chicago Blues ngày càng mạnh mẽ và đậm chất rock hơn, Jazz cũng phân nhánh rõ rệt thành hai dòng chính, mỗi dòng đi theo một hướng rất khác biệt.
Bài viết về các tay trống thập niên 50 sẽ chưa thể trọn vẹn nếu bỏ qua những tài năng jazz sau đây:
- Art Blakey – nổi tiếng nhất với ban nhạc The Jazz Messengers, được coi là một trong những tay trống vĩ đại nhất mọi thời đại.
- Art Taylor – góp phần định hình âm hưởng hiện đại của jazz và truyền cảm hứng cho thế hệ sau hướng tới những âm sắc mới (hãy nghĩ đến Free Jazz hay Coltrane’s Giant Steps).
- Roy Haynes – tay trống jazz đa thể loại, từng thu âm bebop cùng Miles Davis.
- Shelly Manne – tay trống phòng thu huyền thoại, góp mặt trong hơn 1000 bản thu.
- Joe Morello – bạn đã từng nghe bản Take Five chưa? Đó chính là dấu ấn của ông.
- Sonny Payne – được biết đến nhiều nhất qua thời gian gắn bó với ban nhạc của Count Basie.
Lời kết
Thập niên 1950 là một giai đoạn đầy thú vị trong thế giới bộ gõ. Jazz khi ấy chưa trở thành “nhạc thang máy”, nhưng Blues đã bắt đầu vượt lên về độ phổ biến và dần biến đổi để khai sinh ra những điều mới mẻ.
Hy vọng bạn đã thấy hứng thú khi tìm hiểu về những tay trống huyền thoại cách đây hơn 70 năm. Họ thực sự đã để lại những kỹ năng và phong cách khiến cả thế giới phải trầm trồ!
Xem thêm sản phẩm Phụ Kiện Trống.
Xem thêm sản phẩm Trống Cơ - Trống Jazz.
Xem thêm sản phẩm Trống Điện.
Xem thêm sản phẩm Guitar Điện.
Xem thêm sản phẩm Guitar Acoustic.
Xem thêm sản phẩm Guitar Classic.
Xem thêm sản phẩm Guitar Pedal.