3-Way Vs 5-Way Pickup Selector: Đâu Là Lựa Chọn Dành Cho Bạn?
Phần lớn guitar điện hiện nay đều có ít nhất hai pickup, vì vậy chúng được trang bị công tắc chọn pickup (pickup selector) để người chơi có thể chuyển đổi giữa các tổ hợp khác nhau và tạo ra nhiều sắc thái âm thanh.
Hai loại công tắc phổ biến nhất là 3-way và 5-way, thường thấy trên những cây đàn như Fender Stratocaster hay Gibson Les Paul. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ sự khác biệt giữa hai loại công tắc này để lựa chọn phù hợp nhất với phong cách chơi của mình.
Tóm tắt nhanh
- Công tắc 5-way cho phép bạn khai thác nhiều lựa chọn âm thanh hơn, giúp cây đàn trở nên linh hoạt hơn về mặt tonal.
- Công tắc 3-way lại đơn giản, dễ thao tác và giúp chuyển pickup nhanh, chính xác hơn trong lúc biểu diễn.
Công tắc 3-Way
Đây là kiểu công tắc phổ biến nhất, thường được dùng trên guitar có hai pickup như Les Paul, SG hay Telecaster.
Với 3 nấc chọn, người chơi có thể bật từng pickup hoặc kết hợp cả hai:
| Vị trí | Pickup hoạt động | Đặc điểm âm thanh |
|---|---|---|
| 1 | Bridge | Âm sáng, sắc, phù hợp solo hoặc riff mạnh |
| 2 | Bridge + Neck | Âm cân bằng, dày và hài hòa |
| 3 | Neck | Âm ấm, tròn, phù hợp chơi rhythm hoặc blues |
Nhờ thiết kế ít nấc chuyển hơn, người chơi rất dễ cảm nhận và điều khiển chính xác vị trí pickup, đặc biệt khi cần chuyển nhanh giữa các đoạn trong bài hát.
Ví dụ: dùng pickup cổ (neck) cho đoạn rhythm mềm mại, rồi chuyển sang bridge khi vào phần solo để tiếng sáng và nổi bật hơn, mà không cần chỉnh amp hoặc pedal.
Kiểu công tắc 3-way cũng xuất hiện trên một số guitar ba pickup, tuy nhiên trong trường hợp đó, nó chỉ cho phép bật từng pickup riêng lẻ mà không thể kết hợp cùng lúc hai hoặc ba pickup.
Một ví dụ tiêu biểu là Gibson SG 3-pickup, nơi 3-way selector vẫn được giữ nguyên vì sự đơn giản và độ tin cậy của nó.
Công tắc 5-Way
Công tắc 5-way thường xuất hiện trên những cây Fender Stratocaster – gần như tất cả các mẫu Strat hiện nay đều dùng loại công tắc này, ngoại trừ một số mẫu phổ thông như Squier Bullet Stratocaster, vốn chỉ có 3 nấc chuyển cơ bản hơn.
Trên Stratocaster, thường có 3 pickup được đặt ở vị trí bridge, middle, và neck. Nếu chỉ dùng công tắc 3-way, bạn sẽ chỉ bật được từng pickup riêng lẻ.
Vì vậy, hầu hết các cây Strat đều được trang bị công tắc 5-way để có thể kích hoạt cùng lúc hai pickup, tạo ra thêm nhiều tổ hợp âm thanh hơn.
Chức năng của các vị trí trên công tắc 5-way (Stratocaster)
| Vị trí | Pickup hoạt động | Đặc điểm |
|---|---|---|
| 1 | Bridge | Âm sáng, sắc, tập trung cao – thường dùng khi solo |
| 2 | Bridge + Middle | Âm “quack” đặc trưng, giàu độ nảy và chi tiết |
| 3 | Middle | Âm trung tính, cân bằng, phù hợp nhiều thể loại |
| 4 | Middle + Neck | Âm dày, ấm và vẫn giữ độ trong trẻo nhất định |
| 5 | Neck | Âm trầm, ấm, mượt – lý tưởng cho blues hoặc rhythm |
Công tắc 5-way giúp người chơi đa dạng hóa sắc thái âm thanh chỉ bằng một thao tác, mà không cần chỉnh amp hoặc pedal.
Điểm hạn chế duy nhất là do khoảng cách giữa các nấc chuyển rất gần nhau, nên trong lúc đang chơi, việc chuyển nhanh từ ví dụ vị trí 1 sang 3 đòi hỏi sự chính xác cao hơn so với loại 3-way.
5-Way Pickup Selector trên đàn có 2 pickup
Mặc dù 5-way thường dùng cho guitar 3 pickup, nhưng một số cây đàn 2 pickup cũng có thể được trang bị loại công tắc này – điển hình là PRS Custom 24.
Cây đàn này có 2 humbucker và công tắc 5-way cho phép nhiều tổ hợp khác nhau nhờ khả năng tách cuộn dây (coil-split) trong mỗi humbucker.
| Vị trí | Pickup hoạt động | Đặc điểm âm thanh |
|---|---|---|
| 1 | Bridge humbucker | Âm sáng, mạnh, phù hợp cho riff hoặc lead |
| 2 | Bridge humbucker + Neck single coil | Âm sáng nhưng mỏng, giàu chi tiết |
| 3 | Cả hai pickup | Âm dày và cân bằng |
| 4 | Neck single coil + Bridge single coil | Âm “quack” đặc trưng, linh hoạt |
| 5 | Neck humbucker | Âm tròn, ấm, dày – phù hợp chơi rhythm |
Sở dĩ công tắc có thể làm được điều này là vì mỗi humbucker gồm hai cuộn dây single coil, nên có thể tách riêng từng cuộn để tạo ra nhiều tổ hợp âm thanh khác nhau.
Có thể thay đổi loại công tắc được không?
Hoàn toàn có thể chuyển từ công tắc 3-way sang 5-way (hoặc ngược lại) bằng cách đi lại dây (re-wiring) và lắp công tắc mới.
Nếu bạn không quen với việc hàn mạch điện tử hoặc sơ đồ đấu dây, tốt nhất nên mang đàn đến kỹ thuật viên chuyên sửa guitar để thực hiện, nhằm đảm bảo hoạt động ổn định và an toàn
Xem thêm sản phẩm Guitar Điện.
Xem thêm sản phẩm Guitar Acoustic.
Xem thêm sản phẩm Guitar Classic.
Xem thêm sản phẩm Guitar Pedal.
Xem thêm sản phẩm Phụ Kiện Guitar.