Loa Có Thể Sử Dụng Được Bao Lâu?

Loa có thể được coi là bộ phận quan trọng nhất của bất kỳ hệ thống âm thanh nào, cho dù bạn đang thu âm, sản xuất hay chỉ đơn giản là nghe âm thanh. Giống như hầu hết các thiết bị điện tử, thật không may, loa sẽ không tồn tại mãi mãi và sẽ cần được thay thế vào một thời điểm nào đó.

Loa có thể sử dụng được trong bao lâu?

Một bộ loa tốt có thể sử dụng được trong nhiều thập kỷ. Câu trả lời cho những câu hỏi này tùy thuộc vào thông số kỹ thuật của loa, chất lượng xây dựng và các thành phần đi kèm. Nếu bạn chăm sóc chúng, loa thường có thể sử dụng được trong 10-20 năm trước khi cần thay thế.

Với rất nhiều loại loa khác nhau, có rất nhiều sự khác biệt về chất lượng, độ bền và tuổi thọ.

Do đó, để hiểu rõ hơn về thời gian sử dụng của loa, chúng ta cần đánh giá chính xác nguyên nhân khiến loa bị mòn nhanh hơn và tại sao một số loa có thể sử dụng được trong nhiều thập kỷ trước khi ngừng hoạt động.

Loa có bị hỏng theo thời gian không?

Loa, giống như tất cả các thiết bị âm thanh, khác nhau về chất lượng xây dựng và hiệu suất.

Các biến số này có tác động đáng kể đến tuổi thọ của loa và đóng vai trò lớn trong việc xác định liệu chúng có bắt đầu suy giảm theo tuổi tác hay không.

Công nghệ đằng sau loa không thay đổi nhiều trong ba thập kỷ qua. Thật vậy, có một số khác biệt nhỏ giữa loa hiện đại và loa từ những năm 1980, chẳng hạn như việc sử dụng sợi carbon trong củ loa (driver), nhưng nhìn chung, thiết kế vẫn rất giống nhau.

Điều này hữu ích khi thảo luận về việc loa có bị hỏng theo thời gian hay không vì có rất nhiều loa vẫn còn lưu hành từ ba mươi năm trước. Vấn đề phổ biến nhất có vẻ xảy ra với loa cũ được gọi là "bọt mục” (rotting foam). Đây là nơi vật liệu bọt bao quanh loa trầm bị phân hủy do tiếp xúc với môi trường.

Khi sử dụng loa cũ mặc dù bọt bị mục quanh driver, điều này có khả năng gây hư hỏng vĩnh viễn cho cuộn dây âm thanh. Cuộn dây âm thanh là một trong những thành phần không thể thiếu trong loa và nếu chúng bị hư hỏng, thường sẽ làm hỏng toàn bộ âm thanh của hệ thống âm thanh.

Cuối cùng, các khoảng hở trong bọt khiến cuộn dây âm thanh làm mòn các dây xung quanh, sau đó có thể dẫn đến quá nhiệt, suy thoái và chập mạch. Bạn có thể tự sửa bọt, nhưng điều này có thể được coi là quá rắc rối so với việc chỉ cần thay thế loa cũ.

Hãy xem video YouTube này về cách sửa loa vòm.

Ngoài ra, sau một thời gian, loa cũng có xu hướng gặp phải các vấn đề khác, chẳng hạn như bộ điều khiển âm lượng của loa tweeter bị suy giảm chất lượng khiến âm thanh bị rè khi điều chỉnh.

Cuối cùng, tụ điện phân tần cũng có thể bị hỏng do bị mòn theo thời gian, nhưng chúng có thể được sửa chữa khá dễ dàng, tương tự như bộ khuếch đại loa tweeter.

• Nếu loa được chăm sóc tốt, được đặt trong môi trường không làm tăng tốc độ xuống cấp của loa và được sử dụng với tất cả các thiết bị đi kèm phù hợp thì nhìn chung sẽ có tác động tích cực đến tuổi thọ của loa.

Loa cũ có chất lượng âm thanh tệ không?

Trong thế giới thiết bị âm thanh và âm nhạc, thường thì những sản phẩm cũ, cổ điển nghe hay hơn những sản phẩm hiện đại tương đương. Với loa, điều này không có khả năng xảy ra, đơn giản vì các thành phần khác nhau tạo nên thiết bị có thể bị mòn theo thời gian.

Tuy nhiên, điều đó không nhất thiết có nghĩa là loa cũ nghe tệ. Nếu loa được chăm sóc và xử lý cẩn thận, chất lượng âm thanh mà chúng tạo ra sẽ không bị suy giảm quá nhiều.

Có thể xảy ra hai loại suy thoái chính, có khả năng khiến loa cũ có âm thanh "kém". Đó là:

• Suy thoái môi trường

• Suy thoái điện tử

Sự xuống cấp của môi trường liên quan đến tình trạng hao mòn gây ra cho loa do vị trí sử dụng. Để tạo ra âm thanh, các nón loa (nón) di chuyển vào trong và ra ngoài. Chúng uốn cong trên một thiết bị được gọi là 'âm thanh vòm'.

Vòm loa thường được làm từ một trong các vật liệu sau – vải, cao su hoặc bọt. Các vật liệu này hoạt động tốt như một vật liệu bao quanh, nhưng chúng không giống nhau về khả năng chống lại sự xuống cấp do môi trường

Ví dụ, vải được coi là vật liệu bao quanh bền nhất vì nó có thể xử lý hầu như mọi môi trường mà không bị phân hủy. Cao su và bọt kém bền hơn vải đáng kể và chúng có xu hướng bị mòn nhanh hơn, đặc biệt là nếu loa được giữ trong môi trường không phù hợp và sử dụng nhiều.

Khi mọi thứ đã cũ, điều này có thể khiến nó tách khỏi nón loa. Nó ảnh hưởng đáng kể đến âm thanh của loa cũ và trong một số trường hợp khiến âm thanh nghe có vẻ nhiễu và không rõ ràng.

• Sự suy thoái điện tử xảy ra do loa được sử dụng. Điều này là không thể tránh khỏi ở một mức độ nào đó trong tất cả các thiết bị điện tử và có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến âm thanh do loa cũ tạo ra.

Loa sử dụng một trong hai phương pháp để chia tín hiệu âm thanh giữa các trình điều khiển khác nhau được cài đặt bên trong chúng. Đầu tiên, chúng có thể sử dụng cái được gọi là mạng phân tần hoặc đơn giản là một số tụ điện.

Tụ điện, khi được chăm sóc, có thể tồn tại tối đa khoảng 30 năm trước khi bị phân hủy. Sử dụng nhiều hoặc các thành phần bị lỗi có thể khiến sự xuống cấp này xảy ra nhanh hơn, làm giảm chất lượng âm thanh do loa tạo ra.

Rất may, hầu hết các thiệt hại do sự xuống cấp của môi trường hoặc điện tử có thể được sửa chữa chỉ bằng cách thay thế các thành phần đã bắt đầu bị mòn. Tùy thuộc vào giá trị của loa cũ, có thể là một ý tưởng tốt hơn nếu chỉ cần đầu tư vào một bộ loa mới.

Bạn nên thay loa bao lâu một lần?

Không có mốc thời gian cố định cho việc thay thế loa, vì việc bảo quản loa phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau. Tần suất sử dụng loa có thể ảnh hưởng đến tuổi thọ của loa và tất nhiên là cách chúng được chăm sóc tốt như thế nào.

Một bộ loa tốt có khả năng sử dụng được tới ba mươi năm, đôi khi thậm chí lâu hơn tùy thuộc vào cách sử dụng. Tuy nhiên, mức độ tuổi thọ này ít phổ biến hơn, đặc biệt là với những chiếc loa giá cả phải chăng hơn.

Nếu bạn đang tự hỏi bao lâu thì nên thay loa một lần, câu trả lời đơn giản là khi nào cần thay loa. Điều tuyệt vời về loa là khi có vấn đề phát sinh, bạn có thể dễ dàng xác định vấn đề và khắc phục.

Bảng dưới đây hiển thị tất cả các thành phần của loa và mục đích của chúng.

Thành Phần	Chức Năng
Côn loa (coil)	Sử dụng từ trường để làm cho nón loa chuyển động
Nam châm	Tạo ra một từ trường đứng để cuộn dây âm thanh đẩy ngược lại
Nón loa	Di chuyển qua lại khi âm thanh được tạo ra
Màng nhện	Đảm bảo cuộn dây âm thanh được căn chỉnh và tạo ra lớp đệm cho các chuyển động
Khung	Giữ tất cả các thành phần trên lại với nhau

Nếu loa của bạn bắt đầu phát ra âm thanh không rõ ràng thì đây là dấu hiệu cho thấy có thể đã đến lúc bạn cần thay loa hoặc ít nhất là sửa chữa bộ phận gây ra sự cố. 

Nhiễu, mất một số tần số, tiếng ù hoặc tín hiệu không ổn định đều là dấu hiệu cho thấy loa của bạn đã bắt đầu bị mòn.

• Mặc dù chúng vẫn có thể hoạt động một thời gian sau khi những dấu hiệu ban đầu xuất hiện, tốt nhất là bạn nên tìm thiết bị thay thế hoặc sửa chữa chúng càng sớm càng tốt để tránh làm hỏng chúng hoàn toàn.

Điều quan trọng nữa là phải chắc chắn rằng vấn đề là do loa của bạn gây ra. Những thứ khác, chẳng hạn như chất lượng dây loa và cáp nguồn, hoặc tình trạng bộ khuếch đại và bộ thu của bạn có thể là nguyên nhân gây ra các vấn đề mà tôi vừa mô tả.

Để xác định bộ phận nào trong hệ thống âm thanh của bạn cần thay thế hoặc sửa chữa, bạn có thể thử loa bằng một bộ khuếch đại hoặc một bộ dây khác.

Nếu sự cố vẫn tiếp diễn, điều này cho thấy loa chính là nguyên nhân gây ra sự cố và bạn có thể cần phải thay loa.

Hầu hết các loa sẽ tồn tại ít nhất một thập kỷ, miễn là bạn sử dụng chúng một cách hợp lý. Có một cảm giác giữa những người đam mê âm thanh rằng loa hiện đại có lẽ không được chế tạo theo tiêu chuẩn mạnh mẽ của các thiết bị cổ điển. Điều này có thể đúng trong nhiều trường hợp, nhưng hiện nay có một số tùy chọn được chế tạo rất tốt trên thị trường.

Thay thế các thành phần của hệ thống âm thanh thường xuyên là một ý tưởng hay, nhưng loa phải bền hơn cáp và các thiết bị ngoài vì chúng có thể dễ dàng thay.

Tốt nhất là bạn chỉ cần theo dõi hiệu suất hoạt động của chúng và quyết định thời điểm thay thế hoặc sửa chữa chúng cho phù hợp.

Câu hỏi liên quan

Công suất tốt nhất cho loa gia đình là bao nhiêu?

Đối với hầu hết các thiết lập âm thanh gia đình, việc chọn loa có công suất từ ​​15W đến 30W là đủ. Điều này sẽ cung cấp đủ âm lượng cho không gian mà không quá lớn.

Tôi nên chọn loa thụ động hay loa chủ động?

Loa chủ động có bộ khuếch đại tích hợp trong tủ loa, do đó không cần thiết bị bên ngoài để hoạt động. Chúng phù hợp hơn với không gian nhỏ hơn. Loa thụ động lấy điện từ bộ khuếch đại bên ngoài và do đó chiếm nhiều không gian hơn.

Trở kháng của loa có ảnh hưởng tới chất lượng âm thanh không?

Trở kháng của loa và bộ khuếch đại phải phù hợp với nhau, nếu không sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng âm thanh. Nếu trở kháng không phù hợp, đầu ra sẽ yếu và âm thanh sẽ bị ảnh hưởng.

Xem thêm các sản phẩm loa đang đang có sẵn tại Mai Nguyên tại đây: Loa